Gelovige migranten

Verderop in de straat waar ik begin jaren negentig woonde, stond een groot pand met naast de voordeur een plakkaat: ‘Afrikaanse Kerk’ stond erop. Vrijwel iedere dag fietste ik er langs, en telkens vroeg ik mij af: wat zou daar achter die deuren gebeuren? Hoe ziet een Afrikaanse kerk er in Nederland van binnen uit?

Ook het tijdschrift Hervormd Nederland – nu Volzin – wilde daar wel meer over weten. Zie: ‘Wuiven, zingen, dansen, klappen’. Hervormd Nederland. Het vormde het begin van een reeks verhalen en onderzoeken naar allochtone religieuze gemeenschappen en gelovige migranten in Amsterdam. Historicus Jos Palm hielp mee. We hadden een soort deal: ik hielp hem met het Historisch Nieuwsblad, hij hielp mij met antropologisch getinte onderzoeken die veel tijd, geduld en toewijding vergden.

Beiden hebben we in de jaren negentig ongelooflijk veel avonden, zaterdagen en zondagen al luisterend, wiegend en zingend in kerken, tempels en moskeeën doorgebracht. Allemaal om te weten te kunnen komen wat al die gelovigen er zochten en vonden.

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken onderzochten we de rol die kerken, moskeeën en tempels konden spelen bij de sociale vernieuwing van de Amsterdamse Bijlmermeer. Zie: Geloven in de Bijlmer. Over de rol van religieuze bewegingen. Het Spinhuis (1994). Het is nog te bestellen bij boekwinkeltjes.nl. Lees hier een korte bespreking van Meerten ter Borg.

Voor het Koninklijk Instituut van de Tropen en de Novib volgden we weken achtereen vijf verschillende migranten om meer te kunnen begrijpen van de betekenis van het geloof in hun dagelijks leven. Gerard van Westerloo voerde de eindredactie. Zie: En de goden verhuisden mee. Portretten van niet-westerse gelovigen (KIT/Novib 1997). Het is nog te bestellen bij boekwinkeltjes.nl.

Jan Simons besprak het in Verbum.

Verder nog:

• ‘Allochtone christenen in Nederland’. In: Handboek over geestelijke en lichamelijke hulpverlening voor allochtonen, uitgeverij De Tijdstroom, 1996. Samen met Jos Palm.
• ‘God in de Bijlmer is allereerst een probleemoplosser’ in Trouw, 1994.
• ‘Excursie: allochtoon christendom’ In: Handboek Godsdienst in Nederland (red. Hein Schaeffer, De Horstink Amersfoort, 1992). Samen met Jos Palm.